.
Qiso Cibro Leh: Hooyo iyo Wiilkeeda Qur’aan Xafidsan
Hordhac
Carruurtu waa nicmo iyo rizqi uu Allah ku gallado qofka. Waa hanti ka qaalisan dahab, lacag iyo xoolo. Laakiin mararka qaar, waxaan illoobnaa in tarbiyada carruurta aysan ku xirnayn kartideena iyo dadaalkeena oo kaliya, balse ay tahay toowfiiq iyo naxariis Alle.
Qisadan dhabta ah ee ay sheegtay hooyo Soomaaliyeed oo xaj ku jirtay, waxay noogu timid sidii cashar nololeed. Waxay muujineysaa sida kibirka iyo faanka loo jebiyo, iyo sida ducada iyo tawakalka Alle ugu dambeyntii u noqon kara sababta hanuunka iyo guusha carruurteena.
Qisada Hooyada iyo Wiilkeeda
Haweeney carmal ah (saygeeda oo geeriyooday) ayaa ku faani jirtay wiilkeeda oo ahaa Qur’aan xafidsan, salaadda habeenkii tukan jiray, barbaar wanaagsan oo edeb leh. Waxay ku barbar dhigi jirtay ilmaha qaraabadayda, waxayna qalbigeeda ku lahayd: “Aniga kaligay baan sidan ku tarbiyadeeyay, iyaguna saygeyaashood waxay la joogaan haddana carruurtooda sidan ma noqdeen.”
Waxay illowday in nicmadaas aysan ka iman dadaalkeeda oo keliya, balse ay tahay hadiyad Alle. Si lama filaan ah, wiilkeedii wuu baadiyey. Wuxuu ka tagay salaadda, wuxuu la saaxiibay koox xun, ugu dambeyna wuxuu galay balwad daroogo ah. Saddex sano ayay hooyadani la halgamaysay, ooyaysay, ducaysay, waxayna ka qari karin ceebta iyo xanuunka.
Ugu dambeyn, waxay garwaaqsatay in arrintu aysan ahayn “tarbiyadayda”, balse ay tahay “naxariista Alle.” Markii qalbigeedu ka daayay kibirka iyo faanka, waxay si buuxda ugu tiirsanaatay Rabbigeed. Habeen saqdhexe, wiilkeedii ayaa u yimid, indhihiisuna cas, isagoo leh: “Hooyo, iga raali noqo.” Wuu ku habsaday oo ooyay.
Maanta, waa isaga hooyadiisa keenay Xajka.
Cibrooyinka Laga Baranayo Qisadan
1. Carruurta waa Nicmo iyo Rizqi
Qofna ma doorto akhlaaqda iyo mustaqbalka ilmahiisa. Carruurta wanaagsan, xushmad leh, iyo kuwa Qur’aan xafidsan waa hadiyadda Alle, ee ma aha kaliya dadaalkeena.
2. Ha ku Faanin Dadka Kale
Kibir iyo faan waa sabab imtixaan. Qur’aanku wuxuu leeyahay:
“Ha ku faanin naftiinna, Eebbe waa ogyahay ciddii xaqa ku jirta.” (Surat An-Najm: 32)
3. Duca Hooyada Lama Celiyo
Hooyadan saddex sano ayay ducaysay iyadoo ooyaysa. Ugu dambeyn, ducadeedii waa la aqbalay. Nabigu ﷺ wuxuu yiri:
“Ducada saddex qof lama celiyo: ducada waalidka, ducada qofka dulman, iyo ducada safraya.”
4. Balwadda iyo Saaxiibka Xun
Carruur badan ayaa ku dhacda balwad iyo saaxiib xun. Tani waxay muujineysaa in tarbiyada keliya aysan mar walba ku filnayn, balse u baahan tahay duco iyo ilaalin Alle.
5. Imtixaanka Nolosha
Nicmo kasta waa imtixaan. Carruurta wanaagsan waa imtixaan sida carruurta dhibta leh u yihiin imtixaan. Waxaa la doonayaa shukri iyo sabir.
Tarbiyada Carruurta iyo Doorka Ducada
Hooyadu waa madarasa ugu weyn. Tarbiyada wanaagsan waa lama huraan, laakiin sidoo kale waa in la fahmaa in:
- Tarbiyada wanaagsan + duco joogto ah = hanuun iyo ilaalin.
- Tarbiyada wanaagsan - duco = halis iyo imtixaan.
Qisadaani waxay inoo muujineysaa in duco iyo tawakal ay yihiin tiirarka ugu muhiimsan ee tarbiyada.
Khataraha Kibirka iyo Faanka
Kibirku waa cudur qalbi. Marka qofku isku arko inuu ka wanaagsan yahay dadka kale, Alle wuxuu tusaa inuu yahay daciif iyo baahi badan. Qisadan hooyada, Allah wuxuu tusay inay waxba ahayn, haddii aanay ahayn naxariistiisa.
Nicmooyinka Carruurta
Carruurta wanaagsan waa:
- Nicmo u baahan shukri.
- Imtixaan u baahan sabir.
- Hadiyad u baahan ilaalin.
Marka ay carruurtu noqdaan Qur’aan xafid, edeb leh, waalidka ma aha inuu ku faano dadka kale, balse waa inuu ku faano Alle oo u mahadnaqaa.
Gunaanad iyo Xikmad
Qisadan waxay na baraysaa in:
- Carruurtu yihiin nicmo iyo imtixaan.
- Tarbiyada wanaagsan ma aha dadaalka waalidka oo keliya, balse waa toowfiiq Alle.
- Duca hooyada waa hubka ugu weyn ee hanuunka carruurta.
- Ha ku faanin dadka kale, hana ku kibrin nicmada aad haysato.
- Nicmo kasta waxay u baahan tahay shukri iyo sabir.
Alhamdulillah Rabbil-Caalamiin.
Comments